Баланы бірінші сыныпқа беру тәртібі өзгерді. Енді ата-ана мектепті өзі таңдай алады

1 маусымнан бастап 1 сыныпқа балаларды қабылдау басталып кетті. Биылдан бастап үйде отырып-ақ ата-анасы кез келген мектепті таңдай алады. Ол қалай жүзеге асады?

Енді қыркүйек пен желтоқсан аралығында алты жасқа толатын бала мектепке бара береді. Бұл жөнінде Үкімет қаулысы шықты.

Бірінші сыныпқа балаларды қабылдауға қажетті құжаттар тізімінен мекенжай анықтамасы да алынып тасталды. Мұны естіген ата-аналар қуанып жатыр. Себебі, баласын өздеріне ыңғайлы мектепке бере алатын болды.

Электронды қолтаңба арқылы мектепке қалай тіркеуге болады? Тағы қандай өзгерістер бар? Жауап іздеп көрелік.

Жасы жеткен бала мектепке ешқандай сынақсыз барады

Бірінші сыныпқа баратын баланы мектепке даярлау үшін ата-ана көбінесе ақылы оқытатын мұғалімдерге жүгінеді. Қалтасы көтермейтіндер тегін білім беретін мектепке дейінгі ұйымдар мен сыныптарға апарады. Мектеп бағдарламасын игеріп алып кету үшін баланың әріпті танып, сандарды қосып-алуды біліп барғаны керек.

Мұндай талап білім беру ұйымдарына қабылдау туралы 2012 жылғы 19 қаңтардағы №127 Үкімет қаулысында жоқ еді. Оның 10 тармағында дайындық деңгейіне қарамастан қызмет көрсету аумағында тұратын барлық балалар үшін білім беру ұйымдардың қолжетімділігі қамтамасыз етіледі деп жазылған. Енді 10 мамырда қабылданған № 254 қаулы бойынша, "осы бөліктің қолданысы 2019 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын" деп көрсетіліпті.

Мектепке дейінгі және орта білім департаментінің бас сарапшысы Айгүл Жұмағұловадан осы туралы сұрастырдық. Оның айтуынша, жасы жеткен кез келген бала дайындықсыз-ақ мектепке бара алады. Мектепке дейінгі мекемелерде болмаған немесе мектепалды даярлықтан өтпеген балалар үшін білім беру ұйымдары оқу жылы басталғанға дейін даярлық курстарын ұйымдастырады. Бірінші сыныпқа қабылдау кезінде емтихандар, тестілеулер, сынақтар, конкурстар деген болмайды.

Гимназия мен лицей конкурс негізінде қабылдайды

– Мамандандырылған білім беру ұйымдары қосымша конкурс ұйымдастырып, білім деңгейіне байланысты оқушыларды іріктеп алады. Оқуға дайындығын анықтау үшін әңгімелесуден өтеді. Оны бастауыш сыныптарының мұғалімдері, психолог және әлеуметтік педагогтан тұратын комиссия өткізеді. Ол білім беру ұйымының жарғысына сәйкес жүзеге асады. Толығырақ білгісі келетіндер лицейге барып, нақты ақпаратты алуларына болады, – дейді ол.

Бала саны 200-ден асып кетсе, мектепке қабылдамайды деген жалған қауесет

– Заң бойынша білім алушылар мен тәрбиеленушілердің саны ғимараттың жобалық сыйымдылығынан аспауы тиіс. Яғни, бір білім алушыға шаққанда 2,5 шаршы метрден келуі керек деген стандарт бар. Мектепке қабылданатын бала саны осы өлшемге сай есептеледі. Жалпы білім беретін ұйымдардағы бір сыныпта оқушы саны 25-тен артық болмау керек. Мектептердің жоғары сыныптарында, мамандырылған білім беру ұйымдарында, гимназияларда және лицейлерде сыныптардың толықтыруын 20 оқушыға дейін азайтуға жол беріледі.

Мектеп басшылығы оқуға қабылдаудан бас тартса, "Білім туралы" заңының 6 бабына сәйкес сол өңірдің білім беру басқармасына шағымдануға болады, – дейді Айгүл Жұмағұлова.

Бірінші сыныпқа баратын қазақ баласы өзге тілде шүлдірлеп жүр

Білім және ғылым министрлігінің мәліметтеріне сүйенсек, 2018-2019 оқу жылында 380 мыңнан астам бала бірінші сыныпқа барады деп жоспарланып отыр. Мектепалды сыныптарда 169 250 бала қазақ тілінде, 57 720 бала орыс тілінде, 6 497-і басқа тілде оқып жатыр.

Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында 150 785 бала білім алып жүр. Олардың 88 174-і қазақ тілінде, 61 502 бала орыс тілінде, 1109-ы өзге тілде.

Құжаттар 30 тамызға дейін қабылданады. Сондықтан, нақты оқушы саны қыркүйек айында жарияланатын болады.

Былтыр алматылықтар балаларын мектепке онлайн тіркей алмай қиналған

2017 жылдың 1 маусым күні mektepalmaty.kz сайтына ата-аналар балаларын мектепке тіркеу үшін өтініш бере алмаған. Бәзбіреулер туу туралы куәлікті бір ғана құжат арқылы тапсыру керек деп болжады. Ал мектепте құжаттың бетін ғана емес, нөмірі бар сыртын да сұрайды.

– Он сағаттың ішінде екі мыңға жуық өтініш келіп түсті. Екі бетті бекіту – қордаланған мәселе емес. Тек электронды нұсқаға айналдыру үшін құжатты сканерлесе болғаны. Бағдарлама екі, тіпті жүз құжатты да pdf форматында сақтай алады. Дербес компьютерді қолдана алмаған ата-аналар шағымдана береді, – деп жауап берген informburo.kz тілшісіне "Қалалық Білім Берудегі Жаңа Технологиялардың ғылыми-әдістемелік Орталығының" директоры Андрей Дупик.

Былтырдан бері Шымкент қаласында да таңғы сағат сегізден бастап mektep.edu.kz сайты арқылы балаларын мектепке тіркей алады. Тек мекен-жайына байланысты ғана мектепті таңдай алатын. Енді биылдан бастап тұрғылықты тұратын жеріңе қарамайды.

Енді таңдау ата-ана еркінде

– Баланың немесе білім алушының ата-анасы немесе өзге де заңды өкілі оқу үшін кез келген білім беру ұйымын таңдауға құқығы бар. Шарт жасасып, қағидаларымен, білім беру қызметін жүргізу құқығы берілетін лицензиямен басқа да құжаттармен танысуға мүмкіндік беріледі. Содан кейін білім беру ұйымы басшысының бұйрығымен оқушы ретінде қабылданады, – дейді Айгүл Жұмағұлова.

Оралда бес жасар балаларды балабақшадан қуып жатыр

Орал қаласында 50-ге жуық балабақша бар. Орыс тіліндегі бөлімнің жетеуінде 150-ге тарта ата-ана балаларын ол жерден алып кеткісі келмей отыр. Тәрбиеленушілердің айуынша, мектепалды даярлықтың барлық бағдарламаларын оқып тәмамдаған бұл балаларға бірінші сыныпқа бару керек. Мектепте жаңартылған мазмұн бойынша дайындықтан өткен мұғалімдер ол бағдарламаны балабақшада түсіндіре алмайды.

Ал ата-аналар балаларының ерте бастан партада отырғанына қарсы. Олар мектеп бағдарламасы қиын болғандықтан үлгерімі нашар бола ма деп қорқып отыр. Жұмысбастылықтан баласын мектепке апара алмаймыз, үйде де жалғыз қалдыруға қауіптенеміз дегенді алға тартады.

Республикалық және жекеменшік мектептерді электронды түрде таңдай алмайсыз

Мемлекеттік мектептерді ғана сайт арқылы таңдауға мүмкіндік бар. Ата-ана бір мезетте екі мектепке өтініш бере алады. Базадан өтініш "есепке алынды" немесе "қарастырылып жатыр" дегенге мұқият қараңыз.

Өтініш үш жұмыс күні ішінде қаралуы тиісті. Бала саны толған мектептер тізімде көрсетілмейді. Электронды түрде тіркемей-ақ, мектепке барсаңыз да құжатыңызды қабылдай береді. Бірақ, үйде немесе жұмыста отырып тіркетудің пайдасы көп, уақыт үнемдейсіз.

Сонымен баланы мектепке қалай тіркеуге болады?

Дербес компьютерде 15 әрекет жасап, балаңызды мектепке тіркеуге болады.

Әуелі мынадай құжаттардың сканерленген нұсқасын әзірлеп алыңыз:

1. Баланың ата-анасынан және өзге де заңды өкілдерінен өтініш;
2. Баланың туу туралы куәлігінің көшірмесі;
3. Денсаулық жағдайы туралы анықтама (026/у-3 нысаны);
4. 3x 4 көлеміндегі фото – 2 дана.

Енді http://e.astana.kz/ сайтымен қалай жұмыс істеу керектігін тәптіштеп түсіндіреміз.

1. Сайтқа кіріңіз. Ары қарай негізгі парақшадағы "Бірінші сыныпқа алуға құжаттарды қабылдау" қызметін таңдаңыз.
2. Пайда болған терезеде "ЭЦҚ бойынша" кіру түрін, кілтті сақтау орнын таңдаңыз да, ары қарай "Сертификатты таңдау" батырмасын басыңыз.
3. ЭЦҚ кілтті (AUTH_RSA) таңдап, құпиясөзді енгізіп, "ОК" батырмасын басыңыз. Ол кілтті Халыққа қызмет көрсету орталығанан аласыз. Жүйеге бірінші рет кірген кезде электрондық поштаны көрсету қажет.
4. Авторизациядан өткеннен кейін "Өтінімді беру" тарауына басыңыз.
5. Одан кейін қызметтің сипаттамасы мен толық нұсқаулық келтірілген парақша жүктеледі. Өтінішті берудің алдында нұсқаулықпен танысуды растау және "Өтінімді беру" батырмасын басу керек.
6. Ашылған нысанда ЖТ ДМБ-дан өтініш беруші туралы деректер автоматты түрде толтырылады. Бірінші электрондық поштаны, телефон нөмірді толтырып, баланың ЖСН көрсетіп, келесі әрекетке өту үшін "Алға қарай" батырмасын басыңыз.
7. Есте сақтаңыз! Өтінішті берген кезде байланысқа қажетті деректерді (ұялы телефонның нөмірі, электрондық пошта) көрсету қажет. Көрсетілген электрондық пошта мен телефон нөміріне хабарлама жіберіледі.
8. Келесі әрекетке мектепке қабылдауға қажетті деректерді толтыру жатады. Осы кезде қабылдау сыныбын, оқыту тілін, мектепті (ықшам аудан бойынша немесе қалаған мектепті) таңдау қажет.

Тізімде бос орын бар мектеп қана көрсетіледі. Жүйе мектепті ықшам аудан бойынша тіркелген мекен-жайға сәйкес автоматты түрде береді. Егер ықшам аудан бойынша мектеп көрсетілмесе, оны анықтау және өтінішті беру үшін білім беру ұйымына жүгіну қажет. Егер тіркелген мекенжай бойынша жер телімі 2ГИС технология арқылы анықталмаса, осындай қиыншылық пайда болуы ықтимал.

1. Ары қарай "+" белгісін басу арқылы құжаттардың сканерленген көшірмелерін жүктеу қажет. Барлық құжаттардың тек қана оқуға келетін қанық көшірмелерін жүктеңіз. Әйтпесе дұрыс емес (оқуға келмейтін) құжаттарды жүктеген жағдайда, сізге қызмет көрсетілмеуі мүмкін.
2. Соңғы қадамға "Жіберу" батырмасын басып, ЭЦҚ-ның (RSA) көмегімен жіберу үшін қол қою қажет.
3. Сәтті тіркеген кезде өтінішті тіркеу туралы хабарлама келетін терезе ашылады. Ол терезені жабу үшін "ОК" батырмасын басыңыз.
4. Өтініштер журналын қарап шығу үшін негізгі парақшадағы "Өтініш туралы ақпаратты" басу қажет.
5. Ары қарай ашу үшін өтініш жолағын басасыз.
6. Құжаттарды қарап шығу үшін "Жалпы құжаттар" қойындысына өтіп, "Құжатты қарап шығу" немесе "Жүктеу" батырмасының керегін басу керек.

Назар аударыңыз!

• Білім беру ұйымына қабылдау туралы өтініш мақұлданбаған жағдайда, өтініш берушіде өтінімді қайтадан беру мүмкіндігі бар;
• Егер қабылдауға өтінім берілсе және мұндай өтінім қарастыру кезеңінде болса, өтінімді қайтадан беру мүмкіндігі болмайды;
• Мектепке алынғаны туралы жауап алған жағдайда, 5 қыркүйекке дейін құжаттар түпнұсқасын мектепке тапсыру қажет.

Сенат төрағасы Қасым-Жомарт Тоқаевтың ұсынысына бас сарапшы жауап берді

ҚР Парламенті Сенат төрағасы Қасым-Жомарт Тоқаев "Шет тілдердің бәрін, тіпті орыс тілін де бесінші сыныптан бастап оқыту керек" деген бастама көтерді. Бұған Мектепке дейінгі және орта білім департаментінің бас сарапшысы Айгүл Жұмағұлова Елбасының тапсырмасы бойынша үштілділіктің оқытылып жатқанын атап өтті.

– 2007-2015 жылдар аралығында Елбасының Қазақстан халқына жолдауларында, Қазақстан халқы ассамблеясының сессияларында білім саласына үш тілді оқытуды енгізу бойынша бірқатар тапсырма берілген болатын. "Бес институционалдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі 100 нақты қадам" Ұлт жоспарының 79 қадамында жоғары сыныптар мен ЖОО-да ағылшын тілінде оқытуға кезең-кезеңімен көшу міндеті қойылған. 2011 жылы ҚР Үкіметінің кеңейтілген отырысында 2013 жылдан бастап 1 сыныпта ағылшын тілінде бастау көзделген.

Қазіргі уақытта үштілділік республикамыздың 510 білім беру ұйымында пилоттық режимде іске асырылып жатыр. Оның 33 -і мамандандырылған "Дарын", "Назарбаев зияткерлік" мектептері мен білім инновация лицейлері және т.б. Оларда екі мыңнан астам мұғалім жекелеген пәндерді оқытып жүр. Облыс әкімдіктері 2018-2019 оқу жылында пилоттық мектеп санын өсіруді көздейді, – дейді Айгүл Жұмағұлова.

1 сыныпқа барған қандай бала тегін тамақтана алады?

Мемлекет білім алу кезеңінде:

1. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға;
2. Интернаттық ұйымдарда тәрбиеленуші және (немесе) білім алушы даму мүмкіндіктері шектеулі балаларға, мүгедектерге және бала кезінен мүгедектерге, мүгедек балаларға;
3. Кәмелетке толмағандарға тамақтануға кететін шығын жергілікті бюджеттер есебінен жабылуы мүмкін.

Сонымен қатар, табысы күнкөріс деңгейінен төмен отбасыдан шыққан, ата-ана қамқорлығынсыз қалған балалар мектепте бір рет тамақтана алады. Бүгінде ең төменгі күн көріс деңгейі – 27,8 мың теңге. Астана қаласы, Атырау, Батыс Қазақстан облыстарындағы әкімшілік тамақтандыру жағын айтып, марқая алады. Бастауыш сыныптардағы тегін тамақтануға жататын балаларға бюджеттен былтыр 3,5 миллиард теңге бөлінген. Ал, Маңғыстау облысында 1-2 сыныптарына ғана тегін тамақ беріледі.

Тегін тамақтануы үшін баланың қандай құжаттары керек?

Әлеуметтік көмекті білім беру ұйымдары мынадай растайтын құжаттар ұсынылған кезде жүзеге асырады:

1. Ата-анасының немесе оларды алмастыратын тұлғалардың еркін нысандағы жазбаша өтініші;
2. Көп балалы отбасылардың балалары үшін туу туралы куәлігінің көшірмесі;
3. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, отбасыларда тәрбиеленетін балалар үшін қамқорлықты (қорғаншылықты) және патронаттық тәрбиені бекіту туралы анықтаманың көшірмесі;
4. Мүгедектер және бала кезінен мүгедектер үшін мүгедектігі туралы анықтама немесе даму мүмкіндіктері шектеулі балалар үшін психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияның медициналық қорытындысының көшірмесі;
5. Атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар балалар үшін өтініш берушінің (отбасының) жергілікті атқарушы органдар ұсынатын мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекті алушыларға жататынын растайтын анықтама;
6. Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алмайтын, жан басына шаққандағы орташа табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен аз отбасылардан шыққан балалар үшін алынған табысы туралы анықтама (жұмыс істейтін ата-аналарының немесе оларды алмастыратын тұлғалардың жалақысы, кәсіпкерлік қызметтен және басқа қызмет түрлерінен түсетін кірісі, балаларға және басқа да асырауындағыларға арналған алимент түріндегі кірістер).

Білім беру ұйымы қажетті құжаттармен қоса өтініш түскен күннен бастап күнтізбелік 10 күн ішінде оларды қарайды және әлеуметтік көмек ұсыну немесе бас тарту туралы шешім қабылдайды.

2020 жылдан бастап бірінші сынып латын әліпбиіне көшеді

• 0, 1 сынып – 2020 жыл;
• 0, 1 және 2 сынып – 2021 жыл;
• 0, 1, 2 және 3 сынып – 2022 жыл;
• 0, 1, 2, 3 және 4 сынып – 2023 жыл;
• 0, 1, 2, 3, 4 және 5-9 сыныптар – 2024 жыл;
• 0, 1, 2, 3, 4, 5-9 және 10, 11 сыныптар – 2025 жыл.

Былтыр 1, 2, 5, 7 сыныптарға арналған жаңартылған мазмұндағы оқулықтар төңірегінде шу болған еді. Биыл Білім және ғылым министрлігі олқылықтардың бәрі ескерілгенін айтып сендіреді. Бірінші сыныпта оқытылатын пәндер саны жалпыға міндетті білім беру стандарттарына сәйкес белгіленеді. 

Қандай пәндер оқытылатыны туралы білгіңіз келсе, мұнда кіріңіз: http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V1600014076#z2

Астанадағы мектептердің тізімін көріп, хабарласқыңыз келсе, мұнда  байланыс нөмірлері бар:

http://astana.gov.kz/kk/modules/material/11217

Алматыдағы мектептердің тізімі мына сілтемеде:

http://comode.kz/post/sovety-gde-chto-i-skolko/kak-vybrat-shkolu-dlja-pervoklassnika-v-almaty/

Әлеуметтік желіде бөлісу